سیستم های مدیریت کیفیت

تعریق بیش از حد و درمان آن

دانشمندان دقیقا نمیدانند علت عرق كردن افراطی چیست، ولی این پدیده فراگیرتر از چیزی است كه به نظر میرسد. روش های درمانی گوناگونی وجود دارند، ولی اكثر افراد از این روش ها بی اطلاع هستند. طبق مطالعه ای كه در سال 2004 انجام شد، دو سوم كسانی كه این مشكل را دارند (كه با عنوان hyperhidrosis شناخته میشوند) هیچگاه در مورد مشكل خود با متخصص مشورت نكرده اند.
متخصص پوست Dee Anna Glaser از دانشگاه سنت لوییس و یكی از محققان این مطالعه میگوید: این مسئله واقعا باعث خجالت افراد میشود. در این مورد تصورات ذهنی فراوانی در جامعه وجود دارد. از جمله اینكه مردم فكر میكنند زیاد عرق كردن ناشی از ضعف بهداشت افراد است. قابل تصور است كه افرادی با این مشكل چرا از مطرح كردن مشكل خود وحشت دارند.


تعرق بیش از اندازه خیلی بیشتر از آن چیزی که شما تصور می کنید رایج است به همین دلیل هیچ دلیلی برای نگرانـی و ناامیدی وجود ندارد و نباید تصور کنید که در دنیا تنها فردی هـستید که عـرق می کنـد. در حالی که تعرق یکی از واکنش های طبیعی بدن محسوب مـی شود و بـه بـدن در کاهش دمــای سطحی کمک می کند، اما اگر شما همیشـه بـدون توجه به دمای اطراف در حال عرق کردن هستید، باید قدری روی مسئله دقیق تر شوید. به گزارش سایت اینترنتی مردمان، نوعی بیماری با نام هایپرهیدروسیس (بیماری غدد عرقی) وجود دارد که گریبانگیر 2 تا 3 درصد ااز جـمعیت کل آمریکاست و بیشتر از طریق کف دست و پــا خود را نشان می دهد. این بیماری همچنـین مـی تــواند در زیر بغل و یا سایر نقاط بدن نیز ظاهر شود. معمولاً از دوران نوجوانی به بعد قابل تشخیص بوده و تعرق بیش از اندازه دست و پا از سن 13 سالگی به بعد در بیماران کاملاً مشهود خواهد بود. اگر این بیماری تحت درمان قرار نگیرد، فرد ما بقی عمر خود را با وجود این بیماری سر می کند و این احتمال وجود دارد که ناراحتی های بی شمار دیگری نیز برایش بوجود آید. به عنوان مثال افرادی که دچار انواع تشدید یافته این بیماری هستند، حتی در گرفتن فرمان ماشین نیز دچار مشکل می شوند. گاهی اوقات هم در هنگام دست دادن با افراد پس از یک جلسه کاری مهم دچار مشکل خواهند شد. به هر حال بدون در نظر گرفتن موقعیت فردی افراد، این اختلال می تواند مشکلات عدیده ای را در زندگی بیماران ایجاد کرده و اعتماد به نفس آنها را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد.


عرق كردن زیاد : وضعیتی مرموز
Glaser میگوید: كسی كه بیشتر از مقدار مورد نیاز برای تنظیم شدن دمای بدنش عرق میكند، این مشكل را دارد. كسانی كه تحت عنوان hyperhidrosis شناخته میشوند، در مناطق مشخصی از بدن مثل كف دستها، كف پا، زیر بغل و صورت عرق میكنند. این حالت در نوجوانی بروز میكند ولی ممكن است تا چند سال بعد به عنوان یك مشكل شناخته نشود. بر اساس تحقیقات سال 2004، Glaser تخمین میزند، نزدیك به هشت میلیون (یا نزدیك به سه درصد از جمعیت آمریكا) از hyperhidrosis رنج میبرند.
غده های عرق در بدن افراد hyperhidrosis از نظر اندازه، تعداد و محل قرارگیری تفاوتی با افراد عادی ندارند. Glaser میگوید: به نظر میرسد كه مركز كنترل كننده‌ی میزان عرق بدن برای ایجاد تعادل دما در مغز، فرمان عرق ریزی شدید را از نقطه ی مشخصی صادر میكند. اینكه چرا این فرمان صادر میشود، معلوم نیست. حدود نیمی‌از افراد hyperhidrosis در خانواده ی خود سابقه ی این بیماری را دارند، كه به همین دلیل احتمال میرود عامل آن نوعی مولفه ی ژنتیكی باشد.
پزشكان میگویند اغلب عرق كردن این افراد دلیل روشنی ندارد. اگر چه اضطراب و تشویش باعث بروز این پدیده نمیشود، ولی نگرانی فرد برای بروز این حالت، خود سبب شروع و یا تشدید عرق ریزی است.
Harold Brody متخصص پوست در آتلانتا میگوید: پیش از پرداختن به درمان این بیماری، توجه میكند كه آیا عرق كردن بیمار از علائم دیگر بیماریها مثل دیابت یا پركاری غده تیروئید است یا نه. عرق كردن فرد میتواند ناشی از مصرف مواد (مخدر یا درمانی) باشد.


درمانی "انقلابی" برای عرق ریزی شدید؟
Brian Olds، تكنسین اطلاعات از سنت لوییس میگوید: عرق ریزی وی بعد از گذشت شش روز از تزریق Botox در زیر بازوهایش متوقف شده است. پیراهنش دوباره كثیف نمیشود و مثل گذشته لازم نیست لباس اضافی با خود حمل كند. او میگوید: از نتیجه فوق العاده راضی هستم.
طی فرآیند بحث برانگیزی به نام sympathectomy، جراح بخشی از عصب داخل قفسه ی سینه را برش میدهد و پیام عصبی گذرا از این عصب كه باعث عرق كردن فرد میشود را برای همیشه قطع میكند.
Joseph Coselli، جراح دانشگاه پزشكی تگزاس میگوید، بیمارانی كه او تحت عمل جراحی قرار داده است، پس از پایان یافتن عمل، وقتی دستان خود را پس از چندین سال خشك و عرق نكرده میبینند، متحیر میشوند. برخلاف دیگر روش های درمانی، روش sympathectomy، درمانی دائمی‌ برای این مشكل است.
در گذشته جراحی sympathectomy، عملی سخت به حساب می‌آمد، چون لازم بود فقسه ی سینه و یا كمر بیمار به طور كامل باز شود. امروزه این عمل با استفاده از ابزار و یك دوربین بسیار كوچك كه از یك شكاف ریز وارد بدن بیمار میشوند، و با نام endoscopy شناخته شده است، صورت میگیرد و به یك عمل سرپایی تبدیل شده است. ولی این عمل به دلیل وجود عارضه ای همچنان بحث برانگیز است . اگر چه عرق كردن كف دستها و زیر بغل قطع میشود ولی در سایر نقاط بدن مثل سینه، كمر و یا پاها افزایش میابد.
Coselli میگوید: در بیماران hyperhidrosis، اعصاب سمپاتیك بیش فعالند. اگر بخشی از آن را حذف كنید، سایر قسمتها شدیدتر عمل خواهند كرد.
ولی Whitney Burrows، جراح مركز پزشكی دانشگاه مریلند كه در اعصاب سمپاتیك تخصص دارد، میگوید بسیاری از بیمارانی كه او جراحی كرده است از كمتر شدن عرق كف دست و پا بسیار راضی بوده اند و از بیشتر شدن عرق ریزی سایر نقاط بدن، كه كمتر به چشم می‌آیند، شكایتی ندارند. Burrows پیشنهاد میكند برای داشتن شانس بیشتری در موفقیت عمل، از جراحان با تجربه زیاد استفاده شود



تشخیص هایپر هیدروسیس

معمولاً کسانی که دچار این بیماری می شوند مشکلی در تشخیص آن ندارند، چرا که علائم آن کاملاً مشهود است و این افراد بدون در نظر گرفتن درجه حرارات بدن، همواره در حال تعرق هستند. آزمایش های تخصصی نیز در این زمینه وجود دارد که از جمله آن می توان به تست ید و نشاسته اشاره کرد. مراحل آزمایش به این شرح است که مقدار 1 گرم ید را با 500 گرم نشاسته انحلال پذیر مخلوط کرده و بر روی محل مورد نظر می زنند. اگر رنگ این محلول آبی تیره و یا سیاه شد معلوم می شود که فرد دچار تعرق بیش از اندازه است.

دلایل ایجاد بیماری

این بیماری را می توان به دو نوع هایپرهیدروسیس اولیه و ثانویه طبقه بندی کرد. انواع اولیه آن از زمان نوزادی آغاز شده و نوع ثانویه قدری دیرتر خود را نشان می دهد. هایپر هیدروسیس اولیه، به دلیل انتقال کروموزوم های ارثی که خصیصیه ژنتیکی خاصی را در بر دارند، ایجاد می شوند. از فاکتورهای دیگر ایجاد این نوع اختلال می توان به دلایل نرولوژیک، متابولیک و سیستماتیک اشاره کرد.

نوع ثانویه که در سنین بالاتر بروز می کند، می تواند به دلیل ترشحات غده هیپوفیز و تیروئید ایجاد شود که در پی وجود بیماری هایی نظیر دیابت، تومور و نقرس ایجاد می شوند. به همین دلیل اگر تصور می کنید که در یک چنین گروهی قرار می گیرید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید چرا که ممکن است دچار بیماری ای شده باشید که از وجود آن اطلاع نداشته باشید ( به عنوان مثال: دیابت)

همچنین از دیگر دلایل ایجاد تعرق بیش از اندازه می توان به افزایش اضطراب، مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های خاص، نیکوتین، کافئین و حتی برخی بوهای آلرژی زا اشاره کرد.

طریقه درمان بیماری

متدهای مختلفی هستند که می توانید با استفاده از آنها این بیماری را درمان کنید. خوشبختانه درصد بسیار زیادی از افراد هستند که در درمان بیماری موفق شده و می توانند به زندگی عادی خود ادامه دهند. در این قسمت چند تکنیک درمانی که ثمر بخش بودن آنها به اثبات رسیده را به شما معرفی می کنیم:

ضد تعرق ها

معمولاً به بیماران در مراحل ابتدایی تجویز می شود و از انواع محصولاتی اند که در دسترس هستند. باید به دنبال انواعی از ضد تعرق ها باشید که حاوی کلرید آلومینیوم هستند.هر شیشه از آنها در حدود 1500 تا 2000 تومان بوده و مقرون به صرفه هستند.

ضد تعرق ها با اثر بالا

این ضد تعرق ها حاوی آلومینیوم کلرید هگزاهیدرات هستند که تاثیر گذاری بالاتری نسبت به محصول قبلی دارند. برای شروع باید به مدت یک هفته به طور دائمی از آن استفاده کنید، اما بعداً میزان استعمال آن را می توانید تا هفته ای دو بار نیز کاهش دهید. از آنجایی که فروش این دارو فقط با تجویز پزشک امکان پذیر می باشد، قیمت آن نیز قدری بالاتر است. به هر حال انواع 2 تا 5 هزار تومانی آن در بازار یافت می شود.

یون زدا

این دستگاه مقداری بار الکتریکی را به پوست وارد می کند و از شیر آب به عنوان رسانا استفاده می شود. به خاطر داشته باشید که برخی از افراد این مورد را دردناک گزارش کرده اند به همین خاطر اگر در محل مورد نظر زخم و یا جراحتی وجود دارد، باید از استعمال آن خودداری کنید. نسبت به موارد قبلی قدری پر هزینه تر بوده و خرید دستگاه در حدود 6 تا 65 هزار تومان هزینه در بر دارد. در بیشتر موارد هم از تاثیر گذاری موقتی و نامناسبی برخوردار است.

داروهای خوراکی

علاوه بر کرم های موجود، برای درمان تعرق زیاد، داروهای خوراکی نیز وجود دارند. از جمله معروف ترین این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد: دیتروپان، روبینول، کاجنتین. برای افرادی هم که مشکل تعرقشان به دلیل استرس است، استفاده از داروهای ضد افسردگی پیشنهاد می شود. قیمت این داروها متفاوت است به ویژه با توجه به نوع بیمه درمانی که شما استفاده می کنید. البته از 700 تومان تا 2000 تومان بیشتر نخواهد بود.

بوتاکس

بوتاکس هم شیوه جدید درمانی دیگری است که هر روزه طرفداران بیشتری پیدا می کند. این محلول به ویژه در ناحیه زیر بغل تاثیر شگرفی می گذارد. یکبار مصرف آن خیال شما را برای 6 ماه راحت می کند. البته هزینه آن قدری بالاست؛ به عنوان مثال برای هر دو پا هزینه ای بالغ بر 200هزار تومان در بردارد.

جراحی

دو نوع جراحی وجود دارد که می توانند برای درمان این بیماری استفاده شوند. اولی از طریق آندوسکپی و دومی برداشتن کلی غدد عرقی است. در گزینه اول سلول های عصبی مشکل زا انتخاب شده و آنها را می سوازنند و یا قطع می کنند تا دیگر نتوانند سیگنال هایی را که سبب ایجاد عرق می شوند به نقطه مورد نظر برسانند. مشکلی که در این نوع درمان وجود دارد این است که اغلب افراد اظهار می دارند زمانی که این کار را در یک محل انجام می دهند، نقاط دیگر بدن عکس العمل نشان داده و تعرق در آن مناطق افزایش پیدا می کند. همچنین از سایر اثرات جانبی این شیوه درمانی می توان به کاهش احساس ترس و هوشیاری و افت ضربان قلب اشاره کرد.

در جراحی نوع دوم، غدد عرقی به سادگی برداشته می شود و بیمار زیر بیهوشی می رود. این عمل چیزی در حدود 60 تا 90 دقیقه به طول می انجامد و بیمار به محض اتمام عمل جراحی می تواند به خانه بازگردد. اکثر بیماران این گزینه را ترجیح می دهند. البته باید توجه داشته باشید که گران ترین انتخاب هم همین مورد است.

استفاده از گیاه برنجاسپ

این شیوه درمانی به افرادی توصیه می شود که به دنبال استفاده از درمان های طبیعی هستند. هم به صورت کپسول و هم به صورت چای می توان از آن استفاده کرد. برای بدست آوردن نتیجه کافی باید فرد به طور روزانه از این گیاه مصرف کند. این مورد هم از انواع ارزان روش های درمانی بوده و در حدود 100 تا 1500 تومان هزینه در بر دارد.




مطالعات مختلف روش جلوگیری از عرق كردن بیش از حد در كف دست ها، پیدا شد. با تزریق مقدار معینی سم بوتولینوم در هر كف دست، برای 4 تا 12 ماه عرق كردن كف دست در این بیماران متوقف شد.قسمت هایی از بدن كه بیشتر عرق می كنند زیر بغل و اطراف سینه هاهستند.
افرادی كه بیش از حد عرق می كنند، می توانند (1)Drysol را به زیر بغل خود بمالند كه در این صورت برای مدت یك هفته عرق نخواهند كرد.
بسیاری از مواد ضد عرق حاوی آلومینیم هستند. آلومینیم سومین ماده ای است كه در سطح زمین به مقدار زیاد وجود دارد و بدون خطر است.
دیده شد در مغز افرادی كه به علت بیماری آلزایمر فوت كرده بودند، مقادیر زیادی آلومینیم وجود دارد ، اما در مجموع بافت های آسیب دیده دارای آلومینیوم بالایی هستند. پس افزایش آلومینیم در مغز این افراد به علت آسیب بافت ها بوده است نه علت ایجاد بیماری.
بعضی افراد وقتی می خواهند در جمعی صحبت كنند، عصبی شده و به شدت عرق می كنند. خوردن قرص20 میلی گرمی (2)inderal نیم ساعت قبل از سخنرانی می تواند از عرق كردن شما جلوگیری كند.

همچنین می توانید از وسیله ای بنام Drionic استفاده كنید كه این وسیله دارای یك صفحه كاغذی مرطوب مخصوص است كه می توانید كف دست یا پای خود را به روی آن بمالید یا آن را به زیر بغل خود بمالید كه تا 6 هفته از عرق كردن شما جلوگیری می كند ( مطابق تصویر بالا ).
(3)Scopolamine نیز می تواند از عرق كردن جلوگیری كند، ولی می تواند باعث سرگیجه شود، بنابراین بایستی به مقدار خیلی كم مصرف شود.
قرص 15 میلی گرمیPropanthelin نیز برای چند ساعت مانع از عرق كردن می شود ولی آن نیز می تواند باعث سرگیجه شود.
عرق كردن بیش از حد می تواند به دلیل عفونت، استرس، كاهش هورمون های جنسی باشد یا اینكه مسئله ای طبیعی باشد.

وقتی دمای بدن شما بالا می رود، جریان خون گرم به مغز شما رفته و باعث می شود خون بیشتری به سمت پوست شما جریان یافته و عرق كنید. وقتی ورزش می كنید یا اگر عفونتی داشته باشید، دمای بدن شما به طور طبیعی افزایش می یابد.
اما اگر مقدار هورمون های بدنتان كاهش پیدا كند، بدون افزایش دمای بدن، عرق خواهید كرد. مثلاً هورمون استروژن در خانم های یائسه به مقدار زیادی كاهش می یابد و باعث عرق كردن آنها می شود كه اصطلاحاً آن را " گُرگرفتگی" می گویند. در مردان نیز همین مكانیسم عمل وجود دارد بدین صورت كه وقتی برای درمان سرطان پروستات، هورمون های جنسی را در بدنشان كاهش می دهند، باعث افزایش عرق كردن آنها می شود.
پی نوشت :(1) محلول 20 درصد كلرید آلومینیم در الكل
(2) همان پروپرانولول خوراكی است كه برای درمان فشار خون، آنژین صدری و لرزش بدن تجویز می شود.
(3) ماده ای است كه از گیاهان بدست می آید و بعنوان داروی آرام بخش مصرف می شود.